Riskli Gebelik Takibi
Öncelikle, Riskli Gebelik Nedir?
Sorusunu cevaplamak gerekirse: Doğum öncesinden kaynaklı rahatsızlıklar, ya da gebelikle birlikte ortaya çıkan bazı problemler, hamilelik süreci ve doğumla ilgili çeşitli risklere sebep olabilirler. İşte böyle gebeliklere biz Riskli Gebelikler diyoruz. Esasında riskler hamilelikte karşılaşılabilen doğal durumlardır. Bizler ve hamilelerimiz için önemli olan bu risklerin derecesi ve gebelik takibidir. Ve ek olarak unutmamak gerekir ki riskli gebeliklerde hekimin Gebelik Takibi son derece hayati bir önem arz etmektedir.
Esasında, riskli gebelik ‘ler temelde iki ana sebepten kaynaklanırlar. Bunlardan birincisi aslında hamilelikten önce var olan bazı sorunlardır ve bunlar hamilelikle birleştikten sonra anne ve bebek için daha ciddi sorun teşkil edebilmektedir. Bunlara örnek olarak tansiyon, guatr, şeker, kalp sorunları gösterilebilir. İkincisi ise daha önceden olmayıp doğrudan hamilelikle ortaya çıkan, yani hamilelikten kaynaklanan risklerdir. Çoğul gebelikler ve gebelik şekeri de buna örnek olarak verilebilir.
Başlıca Riskli Gebelik Sebepleri
Anne adayının çok zayıf ya da çok kilolu olması
Gebelik öncesi kalp, şeker, guatr benzeri sistemik rahatsızlıklar.
Küçük yaşta ve geç yaşta doğumlar (18 öncesi-35 sonrası)
Sigara, alkol gibi kötü alışkanlıklarla gebe kalma,
Çoğul gebelikler,
Sürekli kullanılmak durumunda olan ilaçlar,
Önceki gebeliklerde görülen düşük ve ölü doğumlar.
Bu gruptaki gebelerimizin risk altında olduğu akılda tutulup gebeliklerinin mutlaka takip altında tutulması gerekmektedir.
Gebelik Dönemi Riskleri
Yukarıda da bahsettiğimiz üzere gebelik dönemi riskleri gebenin daha önceden getirdiği kronik rahatsızlıklar gibi problemlerden ziyade gebeliğin kendisinden kaynaklanan risklerdir. Bu risk faktörleri hem bebeğin hem de annenin sağlığını ciddi manada etkileyebilmektedir. Bu sebeple riskli gebelikler uzman doktorlar tarafından yakından takip edilmelidir. Başlıca Gebelik Dönemi Riskleri:
Gebelik Diyabeti,
Gebelik Hipertansiyonu,
Çoğul Gebelikler
Gebelik Zehirlenmeleri,
Erken Doğum Riskleri,
Servikal Yetmezlik,
Suyun Erken Gelmesi,
Bebekte gelişme gerilikleri,
Bebek suyunun miktarında anormallikler,
Bebekte sakatlık riski şeklinde özetlenebilir.
Başlıca riskli gebelik ‘leri maddeler halinde kısa kısa açıklamak gerekirse:
Gebelik Diyabeti:
Başlıca riskli gebelik çeşitlerinden biri olan Gebelik Diyabeti Ya da Gestasyonel diyabet gebelerde daha önce olmadığı halde gebelik sırasında ortaya çıkan, genellikle gebelikten sonra da kaybolan geçici bir diyabet türüdür. Bu diyabet gebelerin yaklaşım % 3 ‘ünde görülür, Genellikle 24-28. Haftalarda ortaya çıkar, Daha sonraki gebeliklerinde tekrarlama ihtimali oldukça yüksektir. Gestasyonel diyabet geçirenler, genellikle normal diyabete de yatkındırlar bu sebeple yaşam biçimlerine bir ömür dikkat etmeleri gerekir.
Diğer taraftan gebelik diyabeti ya da gestasyonel diyabet daha çok,
Ailesinde diyabet hastalığı olanlarda
Yüksek kilolu ve obez annelerde
Daha önceki doğumlarında iri bebek doğuran annelerde
Önceki gebeliklerinde düşük yapanlarda
Önceki gebeliklerinde şeker yükselmesi görülenlerde
İdrarında şeker tespit edilen gebelerde görülmektedir.
Gebelik diyabeti ya da gestasyonel diyabet, sıkı takip edildiğinde gebe için ciddi bir sorun oluşturmayan ve genellikle de gebelikten sonra kaybolan geçici bir durumdur. Ancak takip altında bulunmaksızın kontrolsüz bir şekilde devam ederse çok ciddi sıkıntılara neden olabilmektedir. Buna göre Gestasyonel Diyabet;
Anne karnında ani bebek ölümlerine
Normalden iri bebeklere ve doğumun zorlaşmasına
Fetal distres ve oksijen azlığına,
Amniyon sıvısının artmasına
Ve çeşitli yenidoğan problemlerinin yaşanmasına neden olabilmektedir.
Son olarak gebelik diyabeti olan gebelerin beslenirken aşağıdaki hususlara dikkat etmeleri gerekmektedir:
Öncelikle ve kesinlikle doktorunuzun ve onun yönlendireceği diyetisyeninizin tavsiyelerine uyun,
Bol su içmeye gayret edin,
Öğün atlamayın
Tuzu azaltın
Yağlı ve sucuk, salam gibi işlenmiş gıdalardan uzak durun
Tatlı olarak sütlü tatlıları tercih edin
Tam tahıllı ekmekler ve lifli gıdalar tüketin
Hazır gıdalardan uzak durun
Doktorunuzla irtibat halinde olun
Gebelik Hipertansiyonu:
Gebelik kontrolleri sırasında tansiyon değerlerinin 14/9 çıkması, 4 er saat arayla yapılan tekrar ölçümlerinde en az iki defa daha bu sonuçlar ve üzerinde çıkması, gebelik hipertansiyonu göstergesidir. Ortalama on gebelikten 1-2’sinde görülebilen bir durumudur. Gebe ve bebek için çok ciddi sorunlara yol açabileceğinden kesinlikle takip edilmelidir. Bazı belirtilerle beraber seyrediyorsa Pre-eklampsinin (Gebelik zehirlenmesi) bir belirtisi de olabilmektedir.
Diğer taraftan gebelik hipertansiyonu;
Gebelik öncesi hipertansiyon öyküsü olanlarda
Diyabet hastası gebelerde
Çoğul gebeliklerde
35 yaş ve üstü gebeliklerde
Şişman gebelerde
Böbrek hastalarında
Kolajen doku hastalıklarında,
Bağışılık sistemi bozukluğu olan hastalarda daha sık görülebilmektedir.
Ayrıca, gebenin hamilelik boyunca çalışmak zorunda olması ve dinlenmeye fırsat bulamaması da gebelik hipertansiyonu riskini yükseltmektedir.
Gebelik Tansiyonu-Pre-Eklampsi İlişkisi:
Pre-eklampsi, gebeliğin 20.Haftasından sonra gebede yüksek tansiyon, ödem ve idrardan protein atılımı ile kendini gösteren bir durumdur. Dolayısı ile gebede yalnızca yüksek tansiyon, ya da yalnızca ödem kişinin Pre-eklampsi olduğunu göstermez. Hipertansiyonla birlikte idrarda protein kaybı görülüyorsa hasta mutlaka pre-eklampsi açısından değerlendirilmelidir. Hipertansiyon tek başına Pre-eklampsi tanısı için yeterli olmasa da bu riski artırdığı unutulmamalıdır.
